Современному человеку несколько сложно читать стихи А.С. Пушкина. Дело в том, что в его время правила расстановки ударений были несколько другие. Если ритмика стиха требовала, то ударение ставилось не на том месте, где оно ставилось в разговорной речи и прозе, а так, чтобы сохранялся ритм стиха. Поэтому, я расставил ударения в критичных случаях для облегчения чтения.
Полный вариант из 54 октав. Воспроизведен по дореволюционным изданиям ("Сочинения и письма А.С.Пушкина" под редакцией П.О.Морозова 1903 г.)
Все существующие сегодня послереволюционные общедоступные издания Домика в Коломне являются урезанными (см. например, Издание ПСС Пушкина под редакцией Б.В.Томашевского 1957 г. и все последующие).
Подготовка и полная сверка текста: zhenya_lit@pochtamt.ru
Начальные буквы урезанных октав отмечены красным цветом.
В глаголическом варианте звуку [ё, йо] везде соответствует глаголическая буква Ⱖ(Ёж, YO), которая соответствует кириллической Ё.
Александр Сергеевич Пушкин
ДОМИК В КОЛОМНЕ
Modo vir, modo femina. I Четырестопный ямб мне надоел:Им пишет всякий. Мальчикам в забаву Пора б его оставить. Я хотел Давным-давно приняться за октаву. А в самом деле: я бы совладел С тройным созвучием. Пущусь на славу! Ведь рифмы запросто со мной живут; Две при́дут сами, третью приведут.
II А чтоб им путь открыть широкий, вольный,Глаголы тотчас им я разрешу... Вы знаете, что рифмой наглагольной Гнушаемся мы. Почему? спрошу. Так писывал Шихматов богомольный; По большей части так и я пишу К чему? скажите; уж и так мы голы. Отныне в рифмы буду брать глаголы.
III Не стану их надменно браковать,Как рекрутов, добившихся увечья, Иль как коней, за их плохую стать, — А подбирать союзы да наречья; Из мелкой сволочи вербую рать. Мне рифмы ну́жны; все готов сберечь я, Хоть весь словарь; что слог, то и солдат — Все го́дны в строй: у нас ведь не парад.
IV У нас война! Красавцы молодые,Вы, хрипуны (но хрип ваш приумолк), Сломали ль вы походы боевые? Видали ль в Персии Ширванский полк? Уж люди! мелочь, старички кривые, А в деле всяк из них, что в стаде волк! Все с ревом так и лезут в бой кровавый: Ширванский полк могу сравнить с октавой.
V Поэты Юга, вымыслов отцы,Каких чудес с октавой ни творили? Но мы, ленивцы, робкие певцы, На мелоча́х мы рифму заморили. Могучие нам чу́жды образцы. Мы новых стран себе не покорили И наших дней изнеженный поэт Чуть смыслит свой уравнивать куплет.
VI Но возвратиться все ж я не хочуК четырестопным ямбам, мере низкой ... С гекзаметром ... О, с ним я не шучу: Он мне не в мочь. А стих александрийский?.. Уж не его ль себе я залучу? Извилистый, проворный, длинный, слизкий И с жалом даже - точная змия; Мне кажется, что с ним управлюсь я.
VII Он вынянчен был мамкою не дурой:За ним смотрел степенный Буало́, Шагал он чинно, стянут был цезурой; Но, пудреной пиитике назло, Растреплен он свободною цензурой. Учение не в прок ему пошло: Hugо́ с товарищи, друзья натуры, Его гулять пустили без цезуры.
VIII О, что б сказал поэт-законодатель,Гроза несчастных мелких рифмачей! И ты, Расин, бессмертный подражатель, Певец влюбленных женщин и царей! И ты, Вольтер, философ и ругатель, И ты, Делиль, парнасский муравей, Что б вы сказали, сей соблазн увидя? Наш век обидел вас, ваш стих обидя!
IX У нас его недавно стали знать.Кто первый? Можете у "Телеграфа" Спросить и хорошенько все узнать. Он годен, говорят, для эпигра́́фа, Да можно им порою украшать Гробницы или мрамор кенота́фа; До наших мод, благодаря судьбе, Мне дела нет: беру его себе!
X Ну, женские и му́жеские слоги!Благословясь, попробуем: слу̀ша́й! Равняйтеся, вытягивайте ноги, И по три в ряд в октаву заезжай! Не бойтесь, мы не будем слишком строги; Держись вольней и только не плошай, А там уже привыкнем, слава Богу, И выедем на ровную дорогу. |
Modo vir, modo femina. I Ⱍⰵⱅⱏⰺⱃⰵⱄⱅⱁⱂⱀⱏⰺ ⱝⰿⰱ ⰿⱀⰵ ⱀⰰⰴⱁⰵⰾ:Ⰺⰿ ⱂⰺⱎⰵⱅ ⰲⱄⱝⰽⰺ. Ⰿⰰⰾⱐⱍⰺⰽⰰⰿ ⰲ ⰸⰰⰱⰰⰲⱆ Ⱂⱁⱃⰰ ⰱ ⰵⰳⱁ ⱁⱄⱅⰰⰲⰺⱅⱐ. Ⱝ ⱈⱁⱅⰵⰾ Ⰴⰰⰲⱀⱏⰺⰿ-ⰴⰰⰲⱀⱁ ⱂⱃⰺⱀⱝⱅⱐⱄⱝ ⰸⰰ ⱁⰽⱅⰰⰲⱆ. Ⰰ ⰲ ⱄⰰⰿⱁⰿ ⰴⰵⰾⰵ: ⱝ ⰱⱏⰺ ⱄⱁⰲⰾⰰⰴⰵⰾ Ⱄ ⱅⱃⱁⱀⱏⰺⰿ ⱄⱁⰸⰲⱆⱍⰺⰵⰿ. Ⱂⱆⱋⱆⱄⱐ ⱀⰰ ⱄⰾⰰⰲⱆ! Ⰲⰵⰴⱐ ⱃⰺⱇⰿⱏⰺ ⰸⰰⱂⱃⱁⱄⱅⱁ ⱄⱁ ⰿⱀⱁ ⰶⰺⰲⱆⱅ; Ⰴⰲⰵ ⱂⱃⰺ́ⰴⱆⱅ ⱄⰰⰿⰺ, ⱅⱃⰵⱅⱐⱓ ⱂⱃⰺⰲⰵⰴⱆⱅ.
II Ⰰ ⱍⱅⱁⰱ ⰺⰿ ⱂⱆⱅⱐ ⱁⱅⰽⱃⱏⰺⱅⱐ ⱎⰺⱃⱁⰽⰺ, ⰲⱁⰾⱐⱀⱏⰺ,Ⰳⰾⰰⰳⱁⰾⱏⰺ ⱅⱁⱅⱍⰰⱄ ⰺⰿ ⱝ ⱃⰰⰸⱃⰵⱎⱆ... Ⰲⱏⰺ ⰸⱀⰰⰵⱅⰵ, ⱍⱅⱁ ⱃⰺⱇⰿⱁ ⱀⰰⰳⰾⰰⰳⱁⰾⱐⱀⱁ Ⰳⱀⱆⱎⰰⰵⰿⱄⱝ ⰿⱏⰺ. Ⱂⱁⱍⰵⰿⱆ? ⱄⱂⱃⱁⱎⱆ. Ⱅⰰⰽ ⱂⰺⱄⱏⰺⰲⰰⰾ Ⱎⰺⱈⰿⰰⱅⱁⰲ ⰱⱁⰳⱁⰿⱁⰾⱐⱀⱏⰺ; Ⱂⱁ ⰱⱁⰾⱐⱎⰵ ⱍⰰⱄⱅⰺ ⱅⰰⰽ ⰺ ⱝ ⱂⰺⱎⱆ Ⰽ ⱍⰵⰿⱆ? ⱄⰽⰰⰶⰺⱅⰵ; ⱆⰶ ⰺ ⱅⰰⰽ ⰿⱏⰺ ⰳⱁⰾⱏⰺ. Ⱁⱅⱀⱏⰺⱀⰵ ⰲ ⱃⰺⱇⰿⱏⰺ ⰱⱆⰴⱆ ⰱⱃⰰⱅⱐ ⰳⰾⰰⰳⱁⰾⱏⰺ.
III Ⱀⰵ ⱄⱅⰰⱀⱆ ⰺⱈ ⱀⰰⰴⰿⰵⱀⱀⱁ ⰱⱃⰰⰽⱁⰲⰰⱅⱐ,Ⰽⰰⰽ ⱃⰵⰽⱃⱆⱅⱁⰲ, ⰴⱁⰱⰺⰲⱎⰺⱈⱄⱝ ⱆⰲⰵⱍⱐⱝ, Ⰺⰾⱐ ⰽⰰⰽ ⰽⱁⱀⰵ, ⰸⰰ ⰺⱈ ⱂⰾⱁⱈⱆⱓ ⱄⱅⰰⱅⱐ, — Ⰰ ⱂⱁⰴⰱⰺⱃⰰⱅⱐ ⱄⱁⱓⰸⱏⰺ ⰴⰰ ⱀⰰⱃⰵⱍⱐⱝ; Ⰺⰸ ⰿⰵⰾⰽⱁ ⱄⰲⱁⰾⱁⱍⰺ ⰲⰵⱃⰱⱆⱓ ⱃⰰⱅⱐ. Ⰿⱀⰵ ⱃⰺⱇⰿⱏⰺ ⱀⱆ́ⰶⱀⱏⰺ; ⰲⱄⰵ ⰳⱁⱅⱁⰲ ⱄⰱⰵⱃⰵⱍⱐ ⱝ, Ⱈⱁⱅⱐ ⰲⰵⱄⱐ ⱄⰾⱁⰲⰰⱃⱐ; ⱍⱅⱁ ⱄⰾⱁⰳ, ⱅⱁ ⰺ ⱄⱁⰾⰴⰰⱅ — Ⰲⱄⰵ ⰳⱁ́ⰴⱀⱏⰺ ⰲ ⱄⱅⱃⱁ: ⱆ ⱀⰰⱄ ⰲⰵⰴⱐ ⱀⰵ ⱂⰰⱃⰰⰴ.
IV Ⱆ ⱀⰰⱄ ⰲⱁⱀⰰ! Ⰽⱃⰰⱄⰰⰲⱌⱏⰺ ⰿⱁⰾⱁⰴⱏⰺⰵ,Ⰲⱏⰺ, ⱈⱃⰺⱂⱆⱀⱏⰺ (ⱀⱁ ⱈⱃⰺⱂ ⰲⰰⱎ ⱂⱃⰺⱆⰿⱁⰾⰽ), Ⱄⰾⱁⰿⰰⰾⰺ ⰾⱐ ⰲⱏⰺ ⱂⱁⱈⱁⰴⱏⰺ ⰱⱁⰵⰲⱏⰺⰵ? Ⰲⰺⰴⰰⰾⰺ ⰾⱐ ⰲ Ⱂⰵⱃⱄⰺⰺ Ⱎⰺⱃⰲⰰⱀⱄⰽⰺ ⱂⱁⰾⰽ? Ⱆⰶ ⰾⱓⰴⰺ! ⰿⰵⰾⱁⱍⱐ, ⱄⱅⰰⱃⰺⱍⰽⰺ ⰽⱃⰺⰲⱏⰺⰵ, Ⰰ ⰲ ⰴⰵⰾⰵ ⰲⱄⱝⰽ ⰺⰸ ⱀⰺⱈ, ⱍⱅⱁ ⰲ ⱄⱅⰰⰴⰵ ⰲⱁⰾⰽ! Ⰲⱄⰵ ⱄ ⱃⰵⰲⱁⰿ ⱅⰰⰽ ⰺ ⰾⰵⰸⱆⱅ ⰲ ⰱⱁ ⰽⱃⱁⰲⰰⰲⱏⰺ: Ⱎⰺⱃⰲⰰⱀⱄⰽⰺ ⱂⱁⰾⰽ ⰿⱁⰳⱆ ⱄⱃⰰⰲⱀⰺⱅⱐ ⱄ ⱁⰽⱅⰰⰲⱁ.
V Ⱂⱁⱅⱏⰺ Ⱓⰳⰰ, ⰲⱏⰺⰿⱏⰺⱄⰾⱁⰲ ⱁⱅⱌⱏⰺ,Ⰽⰰⰽⰺⱈ ⱍⱆⰴⰵⱄ ⱄ ⱁⰽⱅⰰⰲⱁ ⱀⰺ ⱅⰲⱁⱃⰺⰾⰺ? Ⱀⱁ ⰿⱏⰺ, ⰾⰵⱀⰺⰲⱌⱏⰺ, ⱃⱁⰱⰽⰺⰵ ⱂⰵⰲⱌⱏⰺ, Ⱀⰰ ⰿⰵⰾⱁⱍⰰ́ⱈ ⰿⱏⰺ ⱃⰺⱇⰿⱆ ⰸⰰⰿⱁⱃⰺⰾⰺ. Ⰿⱁⰳⱆⱍⰺⰵ ⱀⰰⰿ ⱍⱆ́ⰶⰴⱏⰺ ⱁⰱⱃⰰⰸⱌⱏⰺ. Ⰿⱏⰺ ⱀⱁⰲⱏⰺⱈ ⱄⱅⱃⰰⱀ ⱄⰵⰱⰵ ⱀⰵ ⱂⱁⰽⱁⱃⰺⰾⰺ Ⰺ ⱀⰰⱎⰺⱈ ⰴⱀⰵ ⰺⰸⱀⰵⰶⰵⱀⱀⱏⰺ ⱂⱁⱅ Ⱍⱆⱅⱐ ⱄⰿⱏⰺⱄⰾⰺⱅ ⱄⰲⱁ ⱆⱃⰰⰲⱀⰺⰲⰰⱅⱐ ⰽⱆⱂⰾⰵⱅ.
VI Ⱀⱁ ⰲⱁⰸⰲⱃⰰⱅⰺⱅⱐⱄⱝ ⰲⱄⰵ ⰶ ⱝ ⱀⰵ ⱈⱁⱍⱆⰍ ⱍⰵⱅⱏⰺⱃⰵⱄⱅⱁⱂⱀⱏⰺⰿ ⱝⰿⰱⰰⰿ, ⰿⰵⱃⰵ ⱀⰺⰸⰽⱁ ... Ⱄ ⰳⰵⰽⰸⰰⰿⰵⱅⱃⱁⰿ ... Ⱁ, ⱄ ⱀⰺⰿ ⱝ ⱀⰵ ⱎⱆⱍⱆ: Ⱁⱀ ⰿⱀⰵ ⱀⰵ ⰲ ⰿⱁⱍⱐ. Ⰰ ⱄⱅⰺⱈ ⰰⰾⰵⰽⱄⰰⱀⰴⱃⰺⱄⰽⰺ?.. Ⱆⰶ ⱀⰵ ⰵⰳⱁ ⰾⱐ ⱄⰵⰱⰵ ⱝ ⰸⰰⰾⱆⱍⱆ? Ⰺⰸⰲⰺⰾⰺⱄⱅⱏⰺ, ⱂⱃⱁⰲⱁⱃⱀⱏⰺ, ⰴⰾⰺⱀⱀⱏⰺ, ⱄⰾⰺⰸⰽⰺ Ⰺ ⱄ ⰶⰰⰾⱁⰿ ⰴⰰⰶⰵ - ⱅⱁⱍⱀⰰⱝ ⰸⰿⰺⱝ; Ⰿⱀⰵ ⰽⰰⰶⰵⱅⱄⱝ, ⱍⱅⱁ ⱄ ⱀⰺⰿ ⱆⱂⱃⰰⰲⰾⱓⱄⱐ ⱝ.
VII Ⱁⱀ ⰲⱏⰺⱀⱝⱀⱍⰵⱀ ⰱⱏⰺⰾ ⰿⰰⰿⰽⱁⱓ ⱀⰵ ⰴⱆⱃⱁ:Ⰸⰰ ⱀⰺⰿ ⱄⰿⱁⱅⱃⰵⰾ ⱄⱅⰵⱂⰵⱀⱀⱏⰺ Ⰱⱆⰰⰾⱁ́, Ⱎⰰⰳⰰⰾ ⱁⱀ ⱍⰺⱀⱀⱁ, ⱄⱅⱝⱀⱆⱅ ⰱⱏⰺⰾ ⱌⰵⰸⱆⱃⱁ; Ⱀⱁ, ⱂⱆⰴⱃⰵⱀⱁ ⱂⰺⰺⱅⰺⰽⰵ ⱀⰰⰸⰾⱁ, Ⱃⰰⱄⱅⱃⰵⱂⰾⰵⱀ ⱁⱀ ⱄⰲⱁⰱⱁⰴⱀⱁⱓ ⱌⰵⱀⰸⱆⱃⱁ. Ⱆⱍⰵⱀⰺⰵ ⱀⰵ ⰲ ⱂⱃⱁⰽ ⰵⰿⱆ ⱂⱁⱎⰾⱁ: Hugⱁ́ ⱄ ⱅⱁⰲⰰⱃⰺⱋⰺ, ⰴⱃⱆⰸⱐⱝ ⱀⰰⱅⱆⱃⱏⰺ, Ⰵⰳⱁ ⰳⱆⰾⱝⱅⱐ ⱂⱆⱄⱅⰺⰾⰺ ⰱⰵⰸ ⱌⰵⰸⱆⱃⱏⰺ.
VIII Ⱁ, ⱍⱅⱁ ⰱ ⱄⰽⰰⰸⰰⰾ ⱂⱁⱅ-ⰸⰰⰽⱁⱀⱁⰴⰰⱅⰵⰾⱐ,Ⰳⱃⱁⰸⰰ ⱀⰵⱄⱍⰰⱄⱅⱀⱏⰺⱈ ⰿⰵⰾⰽⰺⱈ ⱃⰺⱇⰿⰰⱍⰵ! Ⰺ ⱅⱏⰺ, Ⱃⰰⱄⰺⱀ, ⰱⰵⱄⱄⰿⰵⱃⱅⱀⱏⰺ ⱂⱁⰴⱃⰰⰶⰰⱅⰵⰾⱐ, Ⱂⰵⰲⰵⱌ ⰲⰾⱓⰱⰾⰵⱀⱀⱏⰺⱈ ⰶⰵⱀⱋⰺⱀ ⰺ ⱌⰰⱃⰵ! Ⰺ ⱅⱏⰺ, Ⰲⱁⰾⱐⱅⰵⱃ, ⱇⰺⰾⱁⱄⱁⱇ ⰺ ⱃⱆⰳⰰⱅⰵⰾⱐ, Ⰺ ⱅⱏⰺ, Ⰴⰵⰾⰺⰾⱐ, ⱂⰰⱃⱀⰰⱄⱄⰽⰺ ⰿⱆⱃⰰⰲⰵ, Ⱍⱅⱁ ⰱ ⰲⱏⰺ ⱄⰽⰰⰸⰰⰾⰺ, ⱄⰵ ⱄⱁⰱⰾⰰⰸⱀ ⱆⰲⰺⰴⱝ? Ⱀⰰⱎ ⰲⰵⰽ ⱁⰱⰺⰴⰵⰾ ⰲⰰⱄ, ⰲⰰⱎ ⱄⱅⰺⱈ ⱁⰱⰺⰴⱝ!
IX Ⱆ ⱀⰰⱄ ⰵⰳⱁ ⱀⰵⰴⰰⰲⱀⱁ ⱄⱅⰰⰾⰺ ⰸⱀⰰⱅⱐ.Ⰽⱅⱁ ⱂⰵⱃⰲⱏⰺ? Ⰿⱁⰶⰵⱅⰵ ⱆ "Ⱅⰵⰾⰵⰳⱃⰰⱇⰰ" Ⱄⱂⱃⱁⱄⰺⱅⱐ ⰺ ⱈⱁⱃⱁⱎⰵⱀⱐⰽⱁ ⰲⱄⰵ ⱆⰸⱀⰰⱅⱐ. Ⱁⱀ ⰳⱁⰴⰵⱀ, ⰳⱁⰲⱁⱃⱝⱅ, ⰴⰾⱝ ⱂⰺⰳⱃⰰ́́ⱇⰰ, Ⰴⰰ ⰿⱁⰶⱀⱁ ⰺⰿ ⱂⱁⱃⱁⱓ ⱆⰽⱃⰰⱎⰰⱅⱐ Ⰳⱃⱁⰱⱀⰺⱌⱏⰺ ⰺⰾⰺ ⰿⱃⰰⰿⱁⱃ ⰽⰵⱀⱁⱅⰰ́ⱇⰰ; Ⰴⱁ ⱀⰰⱎⰺⱈ ⰿⱁⰴ, ⰱⰾⰰⰳⱁⰴⰰⱃⱝ ⱄⱆⰴⱐⰱⰵ, Ⰿⱀⰵ ⰴⰵⰾⰰ ⱀⰵⱅ: ⰱⰵⱃⱆ ⰵⰳⱁ ⱄⰵⰱⰵ!
X Ⱀⱆ, ⰶⰵⱀⱄⰽⰺⰵ ⰺ ⰿⱆ́ⰶⰵⱄⰽⰺⰵ ⱄⰾⱁⰳⰺ!Ⰱⰾⰰⰳⱁⱄⰾⱁⰲⱝⱄⱐ, ⱂⱁⱂⱃⱁⰱⱆⰵⰿ: ⱄⰾⱆ̀ⱎⰰ́! Ⱃⰰⰲⱀⱝⱅⰵⱄⱝ, ⰲⱏⰺⱅⱝⰳⰺⰲⰰⱅⰵ ⱀⱁⰳⰺ, Ⰺ ⱂⱁ ⱅⱃⰺ ⰲ ⱃⱝⰴ ⰲ ⱁⰽⱅⰰⰲⱆ ⰸⰰⰵⰸⰶⰰ! Ⱀⰵ ⰱⱁⱅⰵⱄⱐ, ⰿⱏⰺ ⱀⰵ ⰱⱆⰴⰵⰿ ⱄⰾⰺⱎⰽⱁⰿ ⱄⱅⱃⱁⰳⰺ; Ⰴⰵⱃⰶⰺⱄⱐ ⰲⱁⰾⱐⱀⰵ ⰺ ⱅⱁⰾⱐⰽⱁ ⱀⰵ ⱂⰾⱁⱎⰰ, Ⰰ ⱅⰰⰿ ⱆⰶⰵ ⱂⱃⰺⰲⱏⰺⰽⱀⰵⰿ, ⱄⰾⰰⰲⰰ Ⰱⱁⰳⱆ, Ⰺ ⰲⱏⰺⰵⰴⰵⰿ ⱀⰰ ⱃⱁⰲⱀⱆⱓ ⰴⱁⱃⱁⰳⱆ. |